Chương 45: Quỹ kiến thiết quốc gia (3)

Trần Quang Khải chán nản:

- Không thể kéo dài mãi như thế được. Những việc hại sức dân triều đình hết sức tránh, nhưng nạo vét sông ngòi, đắp đê phòng lũ, xây dựng trường học … không thể không chi. Quốc khố trống rỗng như thế thì lấy tiền đâu thực hiện. Mà còn quân phí, là khoản chi khổng lồ, tuy đã dùng phép ngự binh ư nông nhưng quân khí vẫn phải thay đổi chứ.
Nói đoạn ngồi sụp xuống ghế dáng vẻ mệt mỏi. Bách biết hai người lên triều, chắc là triều thần lại tranh luận về ngân khố quốc gia. Trần Quang Khải hai năm trước thụ phong Chiêu Minh Đại Vương, đã được giao coi việc nước. Tuy còn xin sứ sang Nguyên xin phân phong nhưng sự thực đã coi như Thủ tướng đương triều, việc kinh tế, quân sự đều do hắn nắm giữ. Lúc này góp lời:

- Thưa Đại Vương! Ta muốn góp chút sức mọn vào ngân khố quốc gia có được không?
- Ngươi có lòng ta rất cảm ơn! Nhưng một mình ngươi góp cho ngân khố như muối bỏ biển, không thể nào xuể được.

- Ta hiểu nhưng có nhiều các đóng góp cho ngân khố quốc gia. Góp chút tiền không bằng góp nguồn thu lâu dài cho ngân khố, khoản tiền tuy ít nhưng lâu dài thành lớn. Vả chăng ta có mấy cách có thể tăng ngân khố lên. Đại vương có muốn nghe không?

- Nói nghe thử?

- Ta cùng Đinh gia và sòng bạc Lục Tứ vừa mới họp bàn, muốn mở một sòng bạc kiểu mới, sòng bạc này khác với trước kia, tuy là nhiều nhà góp công nhưng quyền điều hành lớn nhất thuộc về triều đình, khi thu lợi nhuận lại đóng thuế vào quốc khố đến 1/3. Điều này cũng là ba nhà chúng ta giúp chút sức nhỏ làm giảm nỗi lo của Thượng hoàng và Quan gia.

Đinh lão nghe Bách nói thế thì sững người. Lại cười thầm trong bụng "Thằng nhóc con xấu xa, khi nói với Chu Đại Lực một kiểu, nói với Chiêu Minh Vương lại một kiểu khác. Nghe hắn nói còn tưởng hắn ưu quốc thương dân lắm"

Trần Quang Khải dò hỏi:

- Hôm nay ngươi đến là vì việc này?

- Đúng vậy! Ta nghe Lê huynh nói quốc khố hiện nay nguy cấp. Nhân việc vừa rồi có cùng sòng bạc Lục Tứ làm một sinh ý về Xúc cúc, thu được kết quả không tệ nên mới nghĩ rằng nên cống hiến cho triều đình.

Trần Quang Khải nghi ngờ hỏi:

- Cách cá cược mới của sòng bạc Lục Tứ là do ngươi bày cho. Đúng không?

- Không dám dấu Vương gia. Đúng là như vậy.

- Ta nghe Ích Tắc nói hôm đó, hôm sau cũng cho người điều tra, các ngươi kiếm lợi không ít từ vụ này.

- Tổng cộng 2 vạn quan!

Lê Văn Hưu hít một ngụm khí lạnh. Bổng lộc một năm của hắn chỉ 6 trăm quan, chức vụ kiêm nhiệm nữa thì thu nhập khoảng 1000 quan. Tất nhiên thu nhập quan lại không chỉ từ bổng lộc nhưng 2 vạn quan là con số lớn. Còn Trần Quang Khải mặt đỏ tía tai:

- Khốn kiếp! Đấy toàn là tiền xương máu nhân dân, ta sẽ bắt các ngươi nhè ra.

Bách chẳng hề sợ hãi, ung dung nói:

- Ngài hồ đồ rồi! sao lại nói xương máu nhân dân. Phải nói là con bạc mới đúng, có ai bắt họ chơi đâu. Vả chăng hoàng tộc các ngài cũng chơi đấy sao?

- Hoàng tộc cá cược một chút cũng là tiền trong hoàng gia, cuối cùng sẽ để dùng vào việc lớn. Các ngươi lấy tiền của người dân cho vào túi riêng, sao có thể so sánh được.
"CMN! Lý luận gì vậy? Thôi ta nhịn, vẫn phải nhịn". Đoạn lại nói:

- Ai nói cho vào túi riêng, chẳng phải hôm nay đến đây để bàn về việc đóng góp cho quốc khố sao?

- Tốt! các ngươi mang 2 vạn quan đấy nhập vào quốc khố cho ta.

- Cũng được, ta sẽ nhập toàn bộ 2 vạn quan đấy vào quốc khố. 2 vạn quan này với quốc khố như muối bỏ bể, dùng hết là xong. Chỉ e sau này các ngươi hối hận.

- Hối hận gì?

- Hôm nay nhận 2 vạn quan này, nhưng ngày sau còn mất nhiều vạn quan nữa đấy?

- Ngươi nói vậy là sao?

- Ngài không phải đang lo quốc khố không có nguồn thu sao? Sao không mở đổ trường mà thu tiền của bọn con bạc.

Lê Văn Hưu nghe hắn nói khó nghe cũng gắt:

- Hồ đồ! Mở đổ trường có thể thu được tiền, nhưng triều đình dùng lễ nghĩa trị thiên hạ. Nếu cổ suý cho thói cờ bạc, thì giải được mối nguy trong chốc lát, nhưng hoạ hại sau đó không sao lường được. Ta tra cứu điển tích, chưa thấy có triều đại nào dám làm vậy.

- Ngài thông kim bác cổ, ta hỏi ngài, ngài nói thế nào gọi là đánh bạc?

- Về bản chất thì đánh bạc là việc chấp nhận được, thua bằng tiền hay bằng vật giá trị dựa vào kết quả chưa rõ ràng của một sự kiện.

- Vậy việc các ngài đặt cược vào sự kiện mặt trời có hai quầng vừa rồi không tính là đánh bạc hay sao?

- Đánh bạc hay không còn dựa vào động cơ của nó. Người đánh bạc thì động cơ là thu được tiền tài cho bản thân, còn ta dám đứng giữa trời đất, thề rằng không tư lợi cá nhân, ta đánh cược vì an nguy xã tắc.

Bách vỗ tay, lại giơ ngón cái lên, cười gian:

- Như vậy, chúng ta đã đạt được thống nhất chung, nếu thu lợi cá nhân thì gọi là đánh bạc, còn tiền thu lợi mà đem vào việc ích nước lợi dân thì không còn là đánh bạc nữa. Chúng ta phải dùng một từ gì đó hay hơn, ta nghĩ nên gọi là "Quỹ kiến thiết quốc gia". Sao! Nghe có sang không?

Hắn còn điều chưa nói cho Trần Quang Khải và Lê Văn Hưu. Tuy triều Trần là triều đại sớm thấy được sự nguy hại của cờ bạc, luật pháp về vấn đề này rất nghiêm, nhưng đây lại là một trong những nguyên nhân mất nước. Phan Phu Tiên đã nhận xét như sau: Luật pháp nhà Trần nghiêm cấm đánh bạc đến như vậy, thế mà đến đời Dụ Tông lại công nhiên làm bậy, gọi là những người giàu vào cung đánh bạc, rồi sau người trong nước bắt chước cái dở ấy, không thể ngăn cấm được nữa. Cuối cùng vì tệ đánh bạc mà rồi mất nước. Xét việc này mới thấy, cờ bạc không cấm được, chỉ có quản lý thu lợi từ nó thôi.
Trần Quang Khải ngẫm nghĩ rồi nói:

- Ngươi nói một chút kiến giải xem.

- Ta đề xuất xây dựng một "Quỹ kiến thiết quốc gia", Quỹ này do triều đình quản lý, có sự góp sức của thương nhân. Trong quỹ này triều đình chiếm bốn phần, còn ba nhà chúng ta mỗi nhà hai phần, góp bằng tiền hoặc góp bằng nhân lực. Tất nhiên, góp là bọn ta góp, triều đình chỉ cần bố trí địa điểm xây dựng quỹ, tốt nhất là khu vực kinh doanh sầm uất, gần bến thuyền, ngoài ra không cần bỏ ra gì. Khi hoạt động, sẽ do ba nhà chúng ta thực hiện nhưng quyền cao nhất là triều đình, nếu triều đình không đồng ý sẽ không thực hiện. Lợi nhuận sẽ đóng thuế 1/3. Còn lại sẽ theo cổ phần năm giữ mà chia. Như vậy số lợi nhuận còn lại triều đình 4 phần, mỗi nhà còn lại 2 phần. Tiền thu được, triều đình dùng vào việc xây dựng tiện ích công cộng như đường xá, học đường … Với cách này, triều đình không phải bỏ một xu, nhưng thu lợi lâu dài, triều đình từ đó nắm cái thế chủ động, nếu quỹ hoạt động tốt thì tiếp tục, không hoạt động tốt thì đình chỉ, đều là quyền các ngài. Không ai dám nói ra nói vào mà chỉ có ủng hộ thôi.

Lê Văn Hưu đã hiểu ra khúc chiết trong chuyện này, suy nghĩ một lúc rồi nói:

- Cách này đúng là vẹn cả đôi đường, cái tên "Quỹ kiến thiết quốc gia" cũng dễ dàng làm người ta quên đi cái bản chất cờ bạc của quỹ này. Rất đáng để thử, Đại Vương có thể cân nhắc.