Chương 22: Chuyện bên lề - Một ngày bắt gian của đội trưởng Quang Tần
Buổi trưa, mưa phùn lất phất. Phía xa xa, Quang Tần nhìn thấy cầu vồng. Cầu vồng duy nhất của tháng, cũng có thể là của cả năm nay.
Công việc của tiểu đội kiểm soát quân sự bắt đầu khi mọi người ít đề phòng nhất.
Tần xới cơm ra bát, gắp vội một miếng thịt bò luộc chan mắm cáy, đôi mắt anh đảo liên hồi. Thanh niên nam nữ, người già và trẻ nhỏ ngồi lẫn lộn cùng nhau quanh những niêu cơm được gánh từ trong làng ra. Bên ngoài thi thoảng lại ầm ầm tiếng một quả bom nổ.
Người ở đây quen rồi. Một tuần nay, bom đạn nổ liên hồi. Bữa nào không có cái âm thanh ầm ầm khó chịu ấy, họ lại thấy thiếu vắng.
Bỗng cánh tay Tần bị đụng nhẹ một cái. Phía tay trái của anh, người đồng đội khẽ ra hiệu nhìn ra ngoài sân.
Một gã đàn ông to con, mặt hung dữ đang láo liên nhìn xung quanh, trong khi tay tần mần túi áo. Gã có vẻ không quá mặn mà với bữa cơm có bổ sung trứng gà và thịt trâu hiếm hoi này.
Một người kiểm soát quân sự đứng lên, bước ra ngoài. Biểu cảm và hành động của anh tự nhiên đến mức hai cô gái đang ngồi chải đầu cho nhau bên cửa cũng không hề ngẩng đầu lên.
Một người nữa đứng dậy. Lại thêm một người nữa.
Trong khi bữa trưa nóng hổi vẫn làm những con người đang đói bụng cười nói râm ran trong nhà, thì mười người lính kiểm soát đã tản ra các hướng, bao vây gã đàn ông đang lúi húi cạy hộp đồ ăn bằng thiếc.
Mùi cá mặn thoảng qua. Gã nuốt nước bọt, lấy đũa ra gắp.
Tần vẫy tay. Mọi người bắt đầu khép chặt vòng vây.
Công việc của tổ kiểm soát quân sự là như vậy, tuyệt đối im lặng và bí mật. Không đánh động quân địch, cũng không làm rối loạn nhân dân. Ngoại trừ Tần, chín người còn lại trong tổ kiểm soát đều là những công an ưu tú. Có người từng tham gia điều tra vụ án Ôn Như Hầu nổi tiếng.
Người đầu tiên tiến đến sau vai đối tượng, khóa tay gã lại. Hai người khác kẹp hai bên, giữ chon phần thân trên của gã đàn ông không chống cự được nữa.
"Chúng mày làm gì đấy?"
Bị tấn công bất ngờ, gã đàn ông hoảng hốt la lên. Người thứ tư cuốn miếng vải áo vào mồm gã, để không đánh động mấy chàng trai đang thiu thiu ngủ phía sau bức tường.
"Giữ nó lại!"
"Đừng cho nó giãy dụa."
Động tác rất nhanh, nhưng thiếu đồng bộ. Lợi dụng một người lính sơ hở, gã đàn ông vùng được tay trái ra, đấm mạnh vào ngực người đang ép bên phải gã.
"Tao nhận ra bọn mày, chúng mày là đám bộ đội đi từ Liên khu II qua đây."
Kéo miếng vải ra khỏi miệng, gã đàn ông nhổ bọt một cái, hất hàm nói với Tần. Ngực áo hắn bị xé toang ra, lộ ra một vết sẹo dài đầy ác ý. Gã thu chân, thủ thế, tay gã rút từ thắt lưng một cây mã tấu loang lổ vài chỗ rỉ.
"Các anh em cẩn thận, thằng này biết võ."
"Sao chúng mày muốn bắt tao?"
"Mày nói xem, thằng me Tây?"
Tần khinh khỉnh cười, gằn giọng nói. Gã đàn ông này chẳng phải là kẻ đầu tiên chống cự được vòng vây của kiểm soát quân sự. Cũng có vài thằng ngoan cố lắm, nhưng đều bị trói lại cả rồi. Có thằng còn giật lựu đạn ra dọa nữa, nhưng bị đấm vài cái là lại ngoan như chó.
"Chúng mày nhầm rồi, tao không phải Việt gian."
"Phải, mày không phải Việt gian, mày dũng cảm lắm, một mình mày nhảy vào giữa sào huyệt của Pháp, cướp được một đống hộp cơm của chúng nó, đúng không?"
Tần cười cợt đầy mỉa mai, trong khi bàn chân và đầu gối anh đè lên lưng gã đàn ông, ép cả người gã xuống đất. Đã bảo rồi, thằng nào cũng bị trói thôi.
Một người kiểm soát quân sự lấy cây mã tấu khỏi tay gã đàn ông. Gã đã thôi chống cự, nhưng trong miệng vẫn còn lầm bầm cái gì đó. Một người khác nhấc túi đeo trên lưng gã, mở ra đầy thô bạo. Bên trong có gần mười hộp đồ ăn, bằng thiếc, đóng kín, và đầy chữ La tinh.
Mọi người hít một hơi thật lạnh. Thấy nhiều thằng Việt gian rồi, nhưng mang nhiều hàng như thằng này thì đúng là không có.
"Tên là gì? Quê ở đâu? Liên lạc với thằng nào? Còn đồng bọn nữa hay không?"
Tần lấy từ trong túi ra cuốn sổ nhỏ rách bìa, bắt đầu ghi chép. Một phong bì tài liệu mỏng đóng dấu đỏ cũng theo đó rơi ra. Tờ giấy bên trong chìa ra khỏi phong bì, lộ ra một phần nội dung bên trong. Gã đàn ông ngước đầu lên nhìn Tần, biểu cảm vô cùng hoang mang.
Buổi tối, trời lạnh, nhưng không mưa. Đã cả gần hai tháng nay Hà Nội không có giọt mưa nào rơi xuống.
Cũng tốt. Tần nghĩ thầm. Rét thế này mà còn mưa nữa thì không sống nổi.
Anh cùng đồng đội áp giải gã đàn ông to con đến liên khu để xử lý.
Hai tay bị trói sau lưng, miệng bị bịt lại, xung quanh là mười người chiến sĩ, gã Việt gian ngoan như cún, không dám ư ử lấy một tiếng.
"Lại nữa à? Liên khu II là trọng điểm chiến lược, thế mà đám chó đẻ này cứ ra vào vô tội vạ như vậy thì còn gì là chiến lược, là trọng điểm nữa."
Ngồi trên một chiếc hòm gỗ, Khu trưởng Liên khu 2 Văn Tiếng Dũng cau mày đọc bản báo cáo lấy lời khai của gã Việt gian. Mặc dù gã tránh nặng tìm nhẹ, lấp liếm nhiều chỗ, nhưng cũng không quá khó để hiểu tình hình chung của các Liên khu hiện tại.
Phòng nội gian chưa đủ chặt chẽ, "chuột" chạy thành bầy, kế hoạch đánh đêm của du kích thường xuyên bị tiết lộ, nhiều người dân quân bị giết, bị bắt giữ và tra tấn không phải vì sơ suất của bản thân, mà vì bị chính người của mình đâm sau lưng.
"Thằng này là thằng thứ mấy rồi?"
"Thứ mười hai, thưa thủ trưởng. Theo lời khai của bọn bị bắt trước, chúng nó chia ra theo tổ bốn người, nhiều tổ không biết mặt nhau, ban đêm lén ra ngoài bơm tin cho bọn Pháp ở các cứ điểm sắp xếp từ trước. Bọn em ước lượng phải có ít nhất bốn mươi thằng phản bội, không chỉ tập trung ở các Liên khu, mà ở cả các điểm du kích trên toàn thủ đô."
Quang Tần lo lắng hồi đáp. Kể từ khi nhận được tin được thuyên chuyển đi điều tra Việt gian, anh đã bốn ngày không ngủ đủ sáu tiếng, lùng sục từng điểm dân quân, điều tra từng Liên khu. Càng tốn thời gian, nỗi sợ của anh càng lớn gấp bội phần.
Lũ Việt gian đông hơn anh nghĩ, cũng táo tợn hơn anh nghĩ. Bắt cóc người tiếp tế, truyền tin báo giả, bán thông tin cho địch, việc gì có hại chúng nó đều làm cả.
"Xin thủ trường yên tâm. Cho em đúng mười ngày, em sẽ bắt từng thằng phản bội ra trình diện trước tòa án binh."
Văn Tiến Dũng gật đầu. Xoa xoa trán, anh đưa cho Tần hai bưu kiện, giao cho anh một nhiệm vụ khác.
"Việc đấy đã giao cho đồng chí, tôi tin là đồng chí sẽ làm tốt. Tuy nhiên, trước tiên có hai việc tôi cần đồng chí làm trước,"
Chỉ vào phong bì mỏng bên trên, anh nói bằng giọng mệt mỏi.
"Giao bưu kiện này đến tận tay anh Kỳ, Chi đội trưởng Giải phóng quân. Kể từ đêm nay, anh Kỳ sẽ tiếp quản vị trí của tôi, trở thành Khu trưởng Liên khu 2, tiếp tục chỉ huy liên khu chống giặc."
Tần hơi sững sờ một chút, nhưng nhanh chóng gật đầu, và nhận bưu kiện bằng cả hai tay. Tổng bộ cần mở rộng chiến khu II lên tây bắc, anh Văn Tiến Dũng đã được giao phó trọng trách này, nhưng buộc phải hoãn lại để chỉ đạo liên khu. Thời gian gấp rút không đợi người.
"Văn kiện thứ hai, là thư khen thưởng của Đại tướng gửi tới chỉ huy đội du kích đã dũng cảm tiêu diệt hàng chục tên địch trong trận đánh phòng thủ Bưu điện. Ngoài ra, văn kiện cũng giao nhiệm vụ cho đồng chí này phối hợp với du kích ven đô đánh bẫy Pháp một trận lớn tại sân nhà chúng ta."
"Ý thủ trưởng là…"
Tần ngay lập tức hiểu ý của Khu trưởng Dũng. Nếu không phải cần tỏ ra nghiêm túc, anh gần như có thể reo lên mừng rỡ như một đứa trẻ.
"Đúng vậy, lợi dụng gián điệp cung cấp tình báo giả cho Pháp. Các đội du kích sẽ kết hợp với đại đội 73 đánh úp địch tại trận địa chúng ta đã chuẩn bị từ trước."
"Rõ, thưa Thủ trưởng."
Quang Tần đưa tay lên chào, rồi bước ra khỏi căn phòng chỉ huy. Trên trời cao, những ngôi sao chiếu xuống tạo thành thứ ánh sáng lờ mờ và đầy dễ chịu.
Nhưng dưới cơn mưa phùn đầu tiên, và cũng có thể là cuối cùng của năm 1946, thứ ánh sáng lờ mờ ấy phản chiếu ánh sáng mặt trời yếu ớt ban trưa lại phát ra từ đôi mắt của gã đàn ông đang bị trói nghiến trên mặt đất, và giọng nói khàn khàn của gã lại như đang giận dỗi, làm người ta muốn cười nhưng phải cố nhịn lại.
"Tao là Nguyễn Văn Xuân, đội trưởng đội du kích Đồng Hà đây. Đội của tao có thằng Dũng bắn rụng máy bay ở nóc Bưu điện Hà Nội. Đống đồ hộp này đều là vật tư cướp được của Tây, chúng nó để tao giữ hết. Tao không phải Việt gian đâu mà."
Quang Tần lặng người, lúng túng. Anh mở phong bì ra, kiểm tra lại nội dung bức thư:
"Khen thưởng dũng sĩ diệt tây Nguyễn Văn Xuân và chi đội du kích Đồng Hà."