Chương 13: 10 thạch một mẫu (2)

Thấm thoát đã được nửa tháng, thời gian này hắn ở cùng Đinh Nhu rất hợp ý. Hai người gần tuổi, đều là thanh niên. Từ lúc Đinh Nhu thấy được cái xẻng công binh và cái kính râm của Bách thì giữ rịt lấy. Chỉ chờ trời nắng là đeo lên nhìn mặt trời. Cái xẻng thì hắn xem như báu vật, chưa bao giờ hắn thấy có thứ công vụ nào kỳ diệu như thế. Vừa đào, vừa cuốc, lại có thể làm dao chặt, dài ngắn tuỳ thích. Hắn mấy ngày nay định bụng sẽ sáng tạo ra một võ kỹ sử dụng cái xẻng này, ngày ngày múa may làm Bách cười rớt cả hàm. Đại hoàng thấy hắn độc chiếm hai thứ kia, nó tức lắm nhưng không làm gì được.

Giờ đã sang tiết Thanh Minh. Bách bấm tay tính toán rồi mời lão Đinh xuống núi. Ba ông cháu đi từ sáng sớm, không qua nhà mà ra thẳng lán của lão Tuất. Mạ đã lên đều, xanh ngăn ngắt. Bách kiểm tra thì mạ đã lên 2 – 3 lá. Hai khu đất Bách chọn cũng đã được tá điền dọn dẹp sạch sẽ, bón phân trâu bò hoai mục đã được lão Sửu đi thu thập. Khu đất đầu tiên trên chân đất cao hơn đã trồng lên những cây ngô, đậu tương và lạc đầu tiên. Tuy chỉ là một khoảnh nhỏ nhưng mang theo bao hy vọng của Bách. Đại hoàng nhìn thấy lão Sửu lại ra chiều nạt nộ, sủa gâu gâu khiến lão chỉ muốn đá cho nó một cái. Nhưng lão biết, đá con chó này là chết dở, lão sẽ không được yên ổn đâu.

Lão Sửu bẽn lẽn nói:

- Tứ gia, ta có điều này góp ý, mong Tứ gia bỏ qua.

- Lão cứ nói.

- Mạ này e còn yếu, ta nên để thêm mấy ngày cho mạ được 5 đến 6 lá mới cấy. Trước nay nông hộ đều làm thế cả.

Bách cười nói:

- Nông hộ canh tác bao đời tất nhiên là có kinh nghiệm, ta xin cảm ơn mọi người nhắc nhở. Nhưng mọi người nghe ta một lần, mạ nền thì 2 - 3 lá, mạ dược 4 - 5 lá là cấy. Đừng để lâu hơn. Nhà ta sau này cứ thế mà làm. Mà lão đi gọi tất cả tá điền đến đây, ta sẽ dạy cấy lúa.

Lão Sửu nghe thế thì băn khoăn lắm, nhưng tá điền là làm công cho chủ nhà, nghe lời là trên hết, hắn quay sang nhìn thì Đinh lão bên cạnh nói:

- Tứ gia đã căn dặn thì lão cứ làm, tổn thất thì là do nhà họ Đinh tổn thất, mọi người cứ nghe hắn nói.

Lão Sửu dạ ran rồi nhanh chân đi gọi tá điền. Khi mọi người đã đông đủ bên bờ ruộng thì Bách bắt đầu:

- Nhờ một người xuống cấy cho ta thấy.

Đây đều là người sống bằng nghề làm ruộng, việc cày cấy ai cũng thạo. Một người xuống ruộng cầm nắm mạ cắm xuống ruộng, được một khoảnh thì Bách bảo dừng lại. Bách xuống ruộng, cầm một nắm mạ rồi nói:

- Vừa rồi ta quan sát mọi người cấy. Có một số điểm ta thấy cần điều chỉnh. Đó là khoảng cách giữa các cây và độ sâu khi cấy. Ta hướng dẫn mọi người cách cây mới. Mọi người so cách này với cách cấy cũ, nếu năng suất cao hơn với ruộng đã trồng thì từ sau nhà ta cứ thế mà làm.

Tá điền nghe thế thì cũng tập trung quan sát hắn hướng dẫn:

- Khi cấy cây mạ xuống đất, hai ngón tay cái và trỏ cầm sát gốc cây mạ, 3 ngón tay còn lại của bàn tay thuận co lên để giữ cây mạ. Khi cắm mạ xuống chỉ nên cắm độ sâu vừa phải chừng 2 đốt ngón không được cắm sâu như vừa rồi. Khoảng cách giữa các cây cũng cần chú ý. Không để khoảng cách quá mau. Giống lúa này khoảng cách giữa hai cây vào khoảng hơn một gang rưỡi là vừa.

Hắn miệng nói, tay nhanh thoăn thoắt, chẳng mấy chốc đã làm xong. Tá điền thấy hắn cấy rất nhanh, nhưng cây nghiêng ngả mà không đứng thẳng. Trộm nghĩ cấy kiểu này chắc cây chết hết. Nhưng không dám nói ra miệng. Hắn gọi một người xuống, cầm tay chỉ việc cho hắn. Chỉ một lúc là tá điền nắm được. Hắn lại quay lên bảo:

- Ta biết mọi người có thể chưa tin cách cấy này. Nhưng chúng ta cùng chờ kết quả sẽ thấy. Kết thúc vụ này sẽ thống kê xem lúa của ta hay lúa của mọi người cấy năng suất cao hơn. Nếu thua ta sẽ bù cho mỗi nhà một thạch lúa. Tá điền nghe thế thì vững dạ hơn nhiều. Số lượng mạ có ít, mọi người không phải ai cũng được cấy. Chỉ một lúc thì hết nên hắn cho mọi người giải tán. Quay lại lán thì Đinh lão nói với hắn:

- Cháu nói năng suất tăng cao có lẽ cũng không phải là do giống lúa mới phải không?
Bách cười nói:

- Đúng vậy, giống lúa rất quan trọng nhưng mỗi giống cũng có một tiềm năng năng suất nhất định. Muốn phát huy hết tiềm năng này cần áp dụng đúng kỹ thuật. Dân ta có câu "Mạ già, ruộng ngấu", nhưng câu này không chính xác. Khi cấy mạ già, cây lúa đẻ nhánh kém, có khi còn không đẻ nhánh. Nhiều khi chỉ sau một tháng, lúa đã có đòng, bông bé như bông may, hạt lép. Cháu hướng dẫn kỹ thuật này chủ yếu là để thay đổi tập quán cũ, chuyển sang cấy mạ non, khoảng cách lớn và cấy nông để cây lúa bén rễ nhanh hơn. Những điều này cháu giải thích bây giờ thì mọi người không chịu hiểu đâu. Cứ chờ đợi kết quả rồi thì mới có người tâm phục.

- Vậy ta cứ chờ xem sao.

Bách quay lại hỏi lão Tuất:

- Ruộng ngọc mễ và cây đậu chú cứ theo lời ta nói mà chăm sóc. Ta dặn chú tìm cây điền thanh. Chú đã lấy được hạt chưa.

- Ta đã lấy được rồi, theo lời tứ gia cũng đã trồng một khoảnh ở gần lán lão Sửu.

- Vậy ta cũng yên tâm.

Đinh lão quay sang bảo lão Tuất:

- Việc này tạm thời đừng nói với người trong làng, nếu có ai hỏi thì cứ nói đệ tử của ta thích trồng cấy, nghịch ngợm vài khoảnh ruộng. Các tá điền ngươi cũng phải dặn dò cho kỹ. Giờ ta và Tứ gia đi về, có việc gì cần báo lại ngay.

Lão Đinh nói xong thì cùng Bách đi về Đinh gia. Lão lâu lâu mới về nhà một lần. Con cái trong nhà thấy lão về thì chờ sẵn ở cửa, ai cũng mặt mày hớn hở. Lão Đinh vào từ đường thắp hương rồi ra đại sảnh. Con cháu đứng đầy xung quanh vấn an lão. Lão Đinh nói chuyện với họ một hồi rồi ra hậu viện nghỉ. Nhà họ Đinh tối đó lại bày tiệc sum vầy dưới gốc cây khế. Đại hoàng lúc này đã quen thuộc với Đinh gia, nó cũng bị lũ trẻ trêu đùa. Cứ được một lúc là lại dồn theo chúng. Lũ trẻ thích chí cười vang sân. Đinh Nhu lấy một ít kẹo Singum của Bách, cho mỗi đứa một viên, bọn trẻ con như thấy của báu, liên mồm chạy theo đại ca. Mọi người ăn uống vui vẻ một hồi, bày bàn trà uống nước, thì lão đại Đinh Bình đưa cho cha một phong thư:

- Thưa cha, có hai bức thư của tiểu muội và Đỗ gia gửi cho cha.

Lão Đinh nhận hai phong thư, vội vã bóc ra xem. Hồi lâu thì chép miệng:

- Nó ở Kinh thành vẫn tốt, vẫn nhớ đến người cha già này.

Đinh Sức lại chen vào:

- Cha đựng giận muội muội nữa. Muội ý đi một thời gian rồi sẽ về bên cha thôi.

- Nó là con gái bảo bối của ta, giận nó thì cũng chỉ giận ra miệng thôi. Chỉ trách bản thân ta nuông chiều nó quá, dạy nó học vấn cả đời ta. Mẹ nó thì mất sớm, không ở bên cạnh dạy nó đạo phụ nhân. Trở nên ương bướng như thế. Thân nhi nữ mà lại có ước mơ trở thành hành gia toán thuật. Lại còn dám trước từ đường nói với ta đời này không lấy chồng. Thực làm ta muốn thổ huyết.

- Bản tính kiêu ngạo như thế, vào kinh sẽ sớm có người dạy dỗ nó. Núi cao còn có núi cao hơn mà cha. Đinh Bình chẫm rãi nói.

- Nhưng khốn nỗi, Nguyễn lão thái thái nhà họ Lê viết thư nói nó được Bảng nhãn Lê Văn Hưu yêu quý, dẫn đi làm quen với văn nhân nhã sĩ kinh thành khắp nơi. Mấy lượt đấu toán học với người ta đều thắng, danh tiếng lên cao. Bây giờ người kinh thành bắt đầu gọi nó là "Thần toán tiên tử". E rằng càng ngày càng kiêu ngạo, ta thật hối hận khi trước nó bám riết ta bắt dạy toán. Lại vì yêu chiều nó mà sinh chuyện.