Chương 28: Y Đạo - Y Đức



Sau khi đuổi khéo Ngô Nhật Khánh, Đinh Liễn bắt đầu đi thị sát công việc lập Lễ đường cho Đinh Bộ Lĩnh. Trời đổ mưa phùn, con đường bằng đất đã bị nước thấm mấy hôm nay cộng với người qua lại thường xuyên dẫn đến lầy lội. Tám lính ngự lâm nhấc kiệu phải hết sức cẩn thận, sợ mắc sơ suất bị ngã sẽ làm Hoàng Đế bệ hạ bị thương. Đinh Liễn nhíu mày lại. Con đường Hoàng Cung cũng đã khó đi như vậy thì đường ngoài kinh thành chắc chả khá hơn. Thời đại này dân chúng quá khổ. Trong đầu hắn đã lên kế hoạch cải tạo Hoàng Cung, quy hoạch lại Kinh thành, biến nơi đây thành chốn phồn hoa. Chỉ có tạo nên cảnh tượng phố thị sầm uất mới kéo nhân khí đến làm ăn, buôn bán. Cũng may là thân thể hắn được cải tạo, trí nhớ, kiến thức đã đọc qua, xem qua, đi qua lại hiện rõ như in trong não. Hắn cũng sẽ thuận lợi hơn nhiều.

Đang suy nghĩ mông lung thì tiếng hô của Phó Thống lĩnh Ngự lâm quân vang lên cắt đứt dòng suy nghĩ. Hắn hơi nhíu mày, quan sát xung quanh. Lúc này, chư quan đã dựng xong lễ đường tại quảng trường trước cung cấm. Một canh giờ sau hắn cũng phải có mặt tại đây cùng hoàng tộc làm lễ nhập quan cho Đinh Bộ Lĩnh. Biết tư tưởng của Đinh Liễn, những gì liên quan đến văn hóa người Hán đều đã bị cắt bỏ. Chỉ còn lại các lễ nghi tang lễ thuần Việt. Lúc này Đinh Điền và bách quan kéo ra làm lễ đón Đinh Liễn. Đinh Liễn thấy vậy gật đầu tỏ ý hài lòng, đặng hỏi:

- Định Quốc Công, mọi công việc đã hoàn tất chứ?

- Muôn tâu bệ hạ, lễ đường tại Hoàng Cung và ngoài cửa Hoàng Cung đều đã dựng xong cũng cắt cử người trông coi, tiếp đón. Riêng lò hỏa thiêu dựng ở chân núi Lạc Nhật thì phải thêm hai ngày nữa mới xong. Mộ phần tại đỉnh Kỳ Lân, thần cũng sai công tượng đến chuẩn bị. Khoảng 7 ngày nữa mới xong phần cơ bản. Sau khi an táng Tiên Đế, chúng công tượng phải mất khoảng ba tháng mới xây xong đền thờ tại chỗ. Cái này cũng không gấp được. Thần cũng đã điều tất cả thợ thủ công giỏi đến làm.

- Uh. Sự việc xảy ra bất ngờ, thế nên vạn sự tùy duyên. Nhớ trả công gấp đôi cho các công tượng. Thời tiết khắc nghiệt thế này, họ cũng rất tội nghiệp.

- Vâng ạ.

Lúc này một viên quan bước ra, thì ra là Tôn Thất thái y.

- Muôn tâu bệ hạ. Thần có thể gặp riêng bệ hạ một chút được không ạ?

Đinh Liễn hơi ngạc nhiên, sau đó chợt nghĩ đến lý do vì sao. Đinh Liễn cũng có chuyện muốn gặp Tôn Thất Thái y nên cũng vui vẻ đồng ý.

- Được. Mời Tôn thái y vào trong lều tiếp khách...

Đinh Liễn được sự hộ tống của quân sĩ, thái giám bước vào lều lớn. Tôn thái y đi theo. Đinh Liễn đưa tay ra hiệu, quân lính và thái giám đi ra ngoài đứng canh gác.

- Được rồi. Tôn Thái y muốn hỏi gì Trẫm?

- Bệ hạ. Hạ thần có thể kiểm tra thân thể của ngài được chứ?

- Ha ha. Có gì là không thể. Ông lại đây.

Tôn thái y vội vàng chạy tới. Lấy hai ngón trỏ và giữa tay phải đè lên mạch tay của Đinh Liễn, sau đó vểnh tai tập trung lắng nghe.

- Mệnh mạch hữu lực, thân thể vô bệnh, vô tật. Kỳ lạ... Bệ hạ, ngài có biết chất độc mà ngài bị trúng là gì hay không?

- Ta biết. Đó là thạch tín. Một loại kịch độc vô sắc, vô vị...

- Theo lý, bệ hạ khó qua khỏi. Nay khởi tử hồi sinh, thật kỳ lạ.

- Vậy theo ý ông ta phải chết mới có lý phải không?

Tôn thái y biết mình lỡ lời phạm thượng nên vội quỳ xuống khấu đầu tạ tội.

- Hạ quan không dám. Hạ quan lỡ miệng. Kính xin bệ hạ tha thứ.

- Được rồi, trẫm không trách ông. Ông đứng lên đi. Thế ông đã hết hiếu kỳ chưa?

- Dạ. Hạ quan đã không còn gì để hỏi ạ.

- Vậy bây giờ đến ta hỏi ông?

- Kính thưa bệ hạ. Xin ngài hãy hỏi hạ thần ạ.

- Ông hành nghề y đã bao nhiêu năm?

- Dạ, hạ thần đã hành nghề y được 30 năm ạ.

- Vậy ông có phân biệt được thế nào là Y Đạo, thế nào là Y Đức hay không?

Tôn thái y khựng người lại. Vấn đề này tưởng chừng nghe thì đơn giản nhưng lại khó trả lời vô cùng. Y Đạo là con đường làm nghề Y. Y Đức là đạo đức người làm nghề Y. Xưa kia lúc còn trẻ chắc chắn ông sẽ trả lời như vậy. Nhưng nay khi đã hành nghề 30 năm, ông lại không dễ trả lời.

Đinh Liễn thấy Tôn thái y đã bí, miệng mỉm cười hỏi:

- Thế theo ông đỉnh cao của y đạo là gì? Đỉnh cao của y đức là gì?

Tôn thái y ngẫm nghĩ. Đỉnh cao của nghề y không phải là được vào cung làm ngự y, thái y hay sao? Vậy đỉnh cao của y đức lại là gì? Là cứu được vua hay cứu được nhiều người? Là cứu người không phân biệt giàu nghèo, sang hèn, thiện ác ư?

- Ta lại kể cho ông nghe một câu chuyện thế này. Ở một quốc gia xa xôi, có một ông thầy thuốc rất tài năng, ông ấy có ước mơ là thi đậu vào thái y viện để trở thành ngự y giỏi nhất nước. Nhưng kỳ lạ, cả ba lần thi ông ta lại không thi đậu. Nản lòng thoái ý, ông ta về quê nhà mở một tiệm thuốc sống qua ngày.

- Ông ta có một cậu con trai, người con trai này thiên phú rất tốt, thông minh, lanh lợi, khéo léo. Là một hạt giống tốt trong ngành y. Thầy thuốc rất ưng ý và kỳ vọng vào người con trai này nên đã dốc túi truyền thụ y thuật những mong anh ta khi lớn lên sẽ thay ông trở thành ngự y giỏi nhất triều đình.

- Cùng lúc ấy, ở làng của ông có một gia đình mẹ góa con côi nghèo khổ. Mẹ cậu bé bị bệnh và do quá nghèo không có tiền chữa bệnh nên đã chết. Quá đau thương, cậu bé quyết lập chí đi tìm thầy thuốc giỏi để học tập y thuật đặng sau này có thể cứu người. Cậu đã đến nhà thầy thuốc nọ. Lúc đầu thầy thuốc vì muốn giấu nghề gia truyền nên từ chối cậu bé. Cậu bé liền quỳ trước nhà ông tới ba ngày đến khi kiệt sức. Cảm động về sự kiên trì, ông đưa cậu bé vào nhà cứu chữa và hỏi lý do tại sao muốn học y? Cậu bé kể về câu chuyện của mình và nói lý do cậu muốn học. Thầy thuốc cảm phục tấm lòng hiếu thảo của cậu nên nhận lời cậu làm học đồ. Thiên phú của cậu hoàn toàn bình thường không có gì nổi bật cả. Thầy thuốc cũng vẫn dốc lòng truyền thụ tất cả bản lĩnh của mình, hy vọng cậu học được bao nhiêu thì học.

- Cho đến một ngày, triều đình thông báo mở lớp dạy y để đào tạo y quan. Nếu tốt nghiệp sẽ được nhận vào cung làm ngự y. Hai cậu bé liền xin phép thầy thuốc đi đến kinh thành tham gia khảo thí. Con thầy thuốc thì đi với ước mơ được trở thành thái y, đỉnh cao của Y đạo. Cậu bé mồ côi thì nghĩ muốn trở thành ngự y bởi nơi đó có tập hợp sách vở y học của thiên hạ. Làm y sư sẽ được đọc các loại sách đó. May mắn thay cả hai đều đậu. Con của thầy thuốc đậu với điểm ưu, cậu bé mồ côi chỉ đủ điểm đậu. Cả hai bắt đầu cuộc sống học tập y dược.

- Để giúp học sinh có kinh nghiệm thực tế, nhà trường có mở ra một y quán chữa bệnh miễn phí cho người dân. Ai mắc bệnh mà không có tiền thì đến đây cho học sinh chữa bệnh. Đương nhiên vì là miễn phí nên không thể đòi hỏi người có y thuật cao siêu chữa được. Thế nên nhiệm vụ này được đẩy cho các y sinh.

- Con trai thầy thuốc ngoài thời gian trên lớp liền thường tham gia các hội nhóm của giới quyền quý để làm quen tạo mối quan hệ sau này. Anh ta nghĩ rằng, mình có mối quan hệ thì sau này cơ hội được nâng đỡ trở thành một ngự y sẽ dễ dàng hơn. Chẳng bao lâu, anh ta trở thành một thành viên trong giới quý tộc.

- Còn cậu bé mồ côi ngoài việc lên lớp nghe giảng thường bị đẩy ra y quán chữa bệnh miễn phí cho dân. Đây là một công việc mệt nhọc lại không có công xá gì nên chẳng y sinh nào muốn làm cả. Thấy cậu bé mồ côi không thân không thế nên thường đẩy cậu ra đó trực y quán để lấy tiền sinh hoạt của họ.

- Cậu ở y quán gặp rất nhiều bệnh nhân. Bệnh nào cậu biết thì cậu chữa ngay. Bệnh nào không biết cậu liền chạy về gặp giảng viên để hỏi hoặc vào thư viện xem sách thuốc sau đó quay lại chữa cho bệnh nhân kia.

- Cậu không quan tâm quá đến việc làm ngự y. Ước mơ của cậu là chữa được tất cả mọi bệnh tật trong thiên hạ để giúp người nên cậu rất hài lòng với hoàn cảnh hiện tại.

- Ngày qua ngày. Cuối cùng cũng đến kỳ sát hạch. Hai cậu bé cùng dự thi. Lạ kỳ làm sao, cậu bé mồ côi thì vượt qua kỳ sát hạch và trở thành thái y mà cậu bé con thầy thuốc lại không vượt qua nổi, đành phải trở về quê kế thừa tiệm thuốc của cha cậu.

- Tôn thái y. Ông có biết tại sao cậu bé mồ côi lại thi đậu trong khi người con của thầy thuốc lại thất bại không?

- Muôn tâu bệ hạ, cậu bé mồ côi thi đậu là bởi vì cậu ấy chăm chỉ, chịu khó lại có nhiều cơ hội chữa bệnh cho nhiều người nên y thuật tăng mạnh. Còn cậu bé con thầy thuốc lăn lộn giữa các công tử không có nhiều cơ hội chữa bệnh. Bởi các công tử ăn sung mặc sướng nên rất ít khi bị bệnh. Có chăng chỉ là cảm mạo xoàng xĩnh.

Đinh Liễn cười vang.

- Không phải. Bởi vì họ khác biệt nhau về Y Đạo và Y Đức. Cùng là muốn trở thành ngự y nhưng mục đích hai người lại khác biệt. Cậu bé con thầy thuốc mong muốn thành ngự y là để khẳng định mình, để có vinh quang, để có quyền lực tức đích đến chính là bản thân, là sự ích kỷ. Đó chính là Y Đạo. Ngự y không phải là đỉnh cao y đạo hay sao?

- Cậu bé mồ côi thì chỉ coi vị trí ngự y như công cụ, phương tiện, cầu thang cho cậu có thể tiếp cận trí tuệ y đạo nhằm mục đích cứu chữa tất cả bệnh tật cho cả thế gian. Đây chính là Y Đức. Nó còn cao hơn cả Y Đạo. Vì sao ư? Học y là để cứu người đúng không? Nếu học y là để cứu người vậy tâm phân biệt giàu nghèo, sang hèn, thiện ác thì còn là thầy thuốc ư? Chỉ có người nào có tâm cầu học đơn thuần mới đủ khả năng vươn tới đỉnh cao. Đó chính là Y Đức. Ông đã hiểu chưa?

- Tôn thái y đờ đẫn. Trong đầu ông vang lên từng hồi chuông cảnh tỉnh. Từng ý niệm trong đầu cũng trở nên rõ ràng thông suốt. Ông dần ngộ ra đích đến sắp tới của mình là gì, mắt ông dần trong suốt sáng ngời. Ông vội quỳ xuống dập đầu cảm tạ Đinh Liễn.

- Tạ ơn bệ hạ chỉ điểm giải hoặc bến mê lầm. Hạ thần thọ giáo...kính xin bệ hạ đã thương thì thương cho trót. Mời ngài chỉ điểm tiếp con đường dẫn đến Y Đức cho hạ thần ạ.

- Được rồi, ông mau đứng lên. Trẫm có chuyện muốn bàn với ông.

- Trước hết, ta hỏi ông. Trên đất nước ta hiện tại có khoảng bao nhiêu thầy thuốc? Hiệu thuốc?

- Muôn tâu bệ hạ. Theo thần được biết thì hiện nay có khoảng hơn 200 thầy thuốc. Ngoài ra còn có các ẩn sĩ. Số này thì thần không biết cụ thể số lượng ạ.

- Uh. Ta có tính toán thế này. Sau khi an táng cho Tiên Đế xong xuôi, ta sẽ truyền chiếu kêu gọi tất cả các thầy thuốc cả nước về Tràng An. Trước là khen ngợi, biểu dương. Sau là thành lập nên Viện nghiên cứu y học Đại Cồ Việt. Những ai muốn theo đuổi con đường y đức sẽ gia nhập vào đây. Những ai cống hiến phương pháp chữa bệnh, phương thuốc hoặc bài thuốc dân gian, sau khi được mọi người chứng thực hiệu quả thì sẽ trao thưởng, công nhận công lao và lấy tên thầy thuốc sáng tạo ra làm tên phương thuốc. Ví dụ như bài thuốc cảm Tôn Thất thái y. Cho đúc bia công đức, viết sách kể về con người, sự nghiệp, công lao nhằm tôn vinh muôn đời lưu truyền hậu thế. Ông thấy có được không?

- Hay quá. Ý tưởng này của bệ hạ thật tuyệt vời. Vừa gom được trí tuệ bách gia, vừa tôn vinh người thấy thuốc. Thần nghĩ, tất cả thầy thuốc thiên hạ sẽ mừng phát điên lên vì điều này. Xưa nay, tập tục giấu đi công nghệ, thủ đoạn, chiêu thức trong các làng nghề cha truyền con nối, coi như truyền thống nhưng cách làm này sẽ phá vỡ hết thảy. Những ai không theo tất bị đào thải. Triều đình sẽ trở thành y quán lớn nhất, y thư lớn nhất, hiệu thuốc lớn nhất của cả nước. Nhân dân cũng vì thế mà được lợi.

- Ừ. Chưa hết. Sau khi thành lập viện nghiên cứu và soạn sách vở y khoa. Ta sẽ thành lập trường y học dân tộc cổ truyền Đại Cồ Việt, để cho những người có ước mơ làm thầy thuốc có cơ hội đến học tập và nghiên cứu. Đồng thời ta sẽ thành lập một y quán tại kinh đô lấy tên Bệnh Viện Y Học dân tộc cổ truyền Đại Cồ Việt tại kinh đô. Đây là nơi chữa bệnh cho tập trung cho nhân dân, cũng là nơi mà các thầy thuốc và y sinh thực hành nâng cao tay nghề.

- Khi khóa y sinh thứ nhất tốt nghiệp ta sẽ lại tiếp tục thành lập các Bệnh viện Y Học Cổ Truyền tại các đạo, rồi các châu, các huyện. Tại các xã thì có trạm xá hay trạm y tế. Các y sinh sẽ về đây để công tác và tiếp tục nâng cao tay nghề. Triều đình sẽ có lương, thưởng cho họ, để họ an tâm chữa bệnh cứu người. Như vậy, cả dân tộc sẽ được nhờ. Những người thầy thuốc cũng sẽ phát huy hết tác dụng của mình. Ông thấy làm sao?

- Bệ hạ. Hạ thần thay mặt toàn dân Bách Việt cảm tạ thánh ân. Ngài chính là minh quân của đất nước. Công lao của ngài có thể sánh ngang với Thần Nông tiên tổ.

- Ha ha. Mọi người đều là con dân của ta. Trách nhiệm của ta chính là lo cho họ. Ta có việc muốn giao cho ông.

Đinh Liễn nghiêm mặt lại. Tôn thái y cũng trịnh trọng lắng nghe:

- Ta muốn giao cho ông chức vụ Bộ Trưởng Bộ Y tế, viện trưởng viện Nghiên cứu y học dân tộc cổ truyền, viện trưởng Bệnh viện y học dân tộc khóa đầu tiên. Phụ trách toàn bộ kế hoạch phát triển nền y học nước nhà. Tên tuổi của ông cũng vì thế mà được lưu truyền muôn đời. Không biết ông có thể phân ưu cùng ta?

Tôn thái y hưng phấn kích động, vội vàng quỳ xuống bái tạ:

- Tạ chủ thánh ân. Hạ thần xin liều mình xông pha khói lửa thay bệ hạ phân ưu đến chết mới thôi.

- Ha ha...ông đứng lên. Có được ông phò tá, đây là phúc của dân tộc Bách Việt ta. Ông hãy về chuẩn bị lên kế hoạch, nhân sự. Ta sẽ ban chiếu chỉ truyền khắp nước. Hẹn ngày 01/11 tổ chức đại hội vinh danh thầy thuốc toàn cõi nước Nam.