Chương 285: Chuyên Bên Lề (Free)
MÔNG CỔ, KHỦNG HOẢNG LƯƠNG THỰC VÀ ĐẠI VIỆT
nguồn: Sử Văn Các.
Con người rất yếu đuối trước thức ăn.
Nạn đói là một trong Tứ kỵ sĩ Khải Huyền (dịch bệnh [The White Horsemen], chiến tranh [The Red Horsemen], nạn đói [The Black Horsemen] và chết chóc [The Pale Horsemen]) có thể hủy diệt một thành phố, quốc gia, thậm chí nền văn minh. Và khi 4 ông này đi kèm với nhau, chúc mừng, chúng ta đã trúng độc đắc.
Nạn đói là gì? Hiểu nôm na đó là một sự mất cân bằng cung – cầu về lương thực. Tại sao lại có sự mất cân bằng? Trời sinh voi sinh cỏ mà?
Tự nhiên thường là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra nạn đói. Một năm hạn hán khốc liệt khiến lúa ngô chết sạch, con người không có đủ lương thực sống qua mùa đông. Nạn đói. Lũ lụt cuốn trôi hết hoa màu. Nạn đói. Châu chấu hoành hành. Nạn đói.
Nhưng con người mới chính là tác nhân đẩy nạn đói đến mức thảm họa kinh hoàng. Ví dụ với diện tích tầm 15. 000 km2 Đồng Bằng Sông H dư sức nuôi sống 1 triệu người vừa thung thăng làm ruộng, vừa chém nhau ỏm củ tỏi cũng không sợ thiếu lương thực. Hạn hán hả? Lũ lụt hả? Trên núi có thú rừng, dưới sông có cá tha hồ ăn. Đào khoai, đào sắn ăn ghém vẫn sống được.
Nhưng qua một thời kỳ chém nhau chán chê, minh chủ xuất hiện, quốc gia thống nhất, kinh tế mở mang, đâu đó khoảng 100 năm dân số tăng lên 3 triệu. Dù có nhiều cải tiến về nông nghiệp, nhưng Đồng Bằng vẫn rơi vào trạng thái báo động đỏ vì lương thực sản xuất chỉ vừa đủ ăn. Đùng một cái hạn hán ập tới, số lương thực tích trữ không đủ, cá dưới sông, thú trên rừng chẳng bõ nhét kẽ răng vì quá đông người xâu xé. Nạn đói xảy ra, một nửa dân số bị xóa sổ để "thích ứng với trạng thái bình thường mới".
Qua thời khủng hoảng, triều đại thay đổi, nền tảng mới dựng xây, minh quân kiệt xuất lại xuất hiện, nhiều phát minh ra đời giúp tăng sức lao động, tăng sản lượng lương thực... luật pháp chặt chẽ, chính trị ổn định, văn hóa đua nở, dân chỉ việc ăn và đẻ thôi. Dân số cấp tốc khôi phục mốc 3 triệu, lại bức tốc lên 6 triệu, thậm chí vượt 10 triệu... Rồi đùng một cái, đất nước bị xâm chiếm, dân phải sơ tán khỏi làng mạc, lương thực bị cướp phá, giặc bắt dân chúng nhổ lúa trồng đay để phục vụ chuỗi cung ứng của chúng... nạn đói xảy ra, hàng triệu người bỏ mạng.
Hoặc như xứ Đàng Trong thời thế kỉ 18, ngót 100 năm phát triển mạnh mẽ ngoại thương, dân chúng Thuận Quảng chú trọng trồng dâu nuôi tằm, hoặc khai thác trầm hương kỳ nam, hoặc đi buôn trầu buôn ngựa... kinh tế dư giả, dân số gia tăng, mà diện tích canh tác lại thu hẹp, sản lượng lương thực tại chỗ chỉ đủ nuôi 1/3 dân số. Phần thiếu nhập khẩu từ Cao Miên, Xiêm La hoặc mua từ Gia Định về dùng. Đùng một cái, khủng hoảng nợ công, khủng hoảng kinh tế, xã hội rối loạn, rồi mấy anh em buôn trầu chiếm lấy khúc giữa khiến con đường vận lương gãy, lương thực ùn ứ ở Gia Định trong khi dân Thuận Quảng đói chết la liệt khắp nơi... Đó cũng là một kiểu gây ra nạn đói.
Mông Cổ chính là bậc thầy của việc tạo ra khủng hoảng lương thực. Trước khi công phá một tòa thành nào đó, quân Mông Cổ sẽ tỏa khắp các làng quê lân cận, tiến hành đốt phá, cướp hết lương thực, mục đích để ép người dân chạy nạn về tòa thành trung tâm. Vì lý do nhân đạo, hầu hết thành trì phải bấm bụng mở cửa thu nạp nạn dân. Ban đầu thành chủ rất tự tin "đóng chặt cửa cố thủ 3 năm", mượt kệ quân Mông Cổ chơi tạt lon ngoài thành. Nhưng với tình trạng mới thì chưa đầy 3 tháng sẽ hết sạch lương. Thành chủ ra lệnh cố gắng ăn uống dè sẻn kéo dài được nửa năm chờ đến mùa đông thế nào quân giặc cũng rút lui. Cơm ngày 3 bữa giảm xuống còn 1 bữa, quân đồn trú và quan lại được ưu tiên 2 bữa. Ai dè dân đói quá sinh ra bất mãn, nửa đêm vỗ bụng làm thơ chửi thành chủ tham lam độc ác, chửi triều đình giết dân, chửi quan thầy, quý tộc giấu lương thực tự ăn một mình. Cách mạng nổ ra, thành chủ bị tr. eo c. ổ, dân đói mở kho lương chia đều cho tất cả mọi người ăn một bữa sảng khoái... Và 10 ngày sau, quân Mông Cổ thả sức ch. ặt đầ. u hết người ngựa gà chó trong thành, rồi xếp thủ cấp thành kim tự tháp chể check in.
Khi sang Đại Việt, quân Mông Nguyên cũng giở thói cũ, cho quân tỏa khắp làng mạc để đốt phá, lùa dân gây khủng hoảng lương thực.
- Thoát Hoan: Ủa khoan... mà dân đâu?
- Bụi cây: Dân biết ông thế nào cũng lùa nên tự nguyện di tản hết rồi?
- Thoát Hoan: Vậy còn nhà đâu?
- Bụi cây: Dân biết ông thế nào cũng đốt, nên tự đốt hết rồi?
- Thoát Hoan: Vậy... vậy còn lương thực đâu?
Bụi cây từ từ chỉ ra ngoài sông ngoài biển, mấy trăm thuyền lương của Hổ Ca đang cháy như bó đuốc. Bụi cây thủng thẳng đáp:
- Lỡ tay, đốt hết trơn rồi ^^