Người Trung Quốc vốn có nhiều thứ mộng tưởng. Thôi thì đủ cả, từ mộng minh quân, mộng thanh quan, mộng hiệp khách đến mộng thần tiên. Khi giải thích về sự bùng nổ của tiểu thuyết võ hiệp cựu phái đầu thập niên 1930, nhà phê bình văn học Trần Mặc đặt câu hỏi: "Phải chăng khi đối mặt với pháo hạm và đại bác phương Tây, chúng ta xấu hổ yếm thế, đành tự ru ngủ với giấc mộng quyền cước đệ nhất của tổ tiên?".

Tieu thuyet tien hiep: Tu 'Thuc Son kiem hiep truyen' den 'Tru Tien' hinh anh 2
Tam sinh tam thế thập lý đào hoa xây dựng thế giới tưởng tượng của Thiên tộc - Hồ tộc - Cửu Vỹ Bạch Hồ tộc. Ảnh: Sina.
Cũng có thể lý giải về làn sóng tiểu thuyết tiên hiệp rằng trong xã hội Trung Quốc hiện đại, những sức ép trong cuộc sống, công việc và học hành là rất lớn, do đó mọi người có nhu cầu "thoát ly thực tế", đưa bản thân vào một thế giới tưởng tượng đầy kỳ ảo. Mà tiểu thuyết võ hiệp đã dần hết thời, không còn thực hiện được chức năng này nữa.

Kể từ sau khi Kim Dung hoàn tất bộ Lộc Đỉnh Ký và rửa tay gác bút, hai danh gia Cổ Long và Lương Vũ Sinh đều không sáng tạo thêm được một tác phẩm nào đáng được liệt vào hàng xuất sắc. Sau đó, Ôn Thụy An trở thành "chưởng môn kế nhiệm" và cũng đã có nhiều thử nghiệm, sáng tạo mới. Tuy nhiên, càng ngày tiểu thuyết võ hiệp càng thoái trào, không còn tạo ra được sức hút cần thiết với độc giả.

Độc giả Hoa ngữ cần một thể loại mới để thỏa mãn nhu cầu "thoát ly thực tế". Và tiểu thuyết tiên hiệp lên ngôi. Cũng phải thấy rằng các tác giả thuộc thế hệ 8X, 9X phải tìm kiếm mảnh đất mới để khai phá thay vì tiếp tục theo chân các bậc cha chú viết tiểu thuyết võ hiệp.

Và đối với độc giả bình dân, thế giới tiên hiệp của Thanh Vân Môn - Thiên Âm Tự - Phần Hương Cốc (Tru Tiên) hay Thiên tộc - Hồ tộc - Cửu Vỹ Bạch Hồ tộc (Tam sinh tam thế thập lý đào hoa) kỳ ảo hơn, giàu trí tưởng tượng hơn so với chốn giang hồ võ hiệp.

Các hiệp khách của Kim Dung, Lương Vũ Sinh và Cổ Long chỉ có võ nghệ hơn người, còn tiên hiệp bất tử, có sức mạnh vô song, đủ sức xoay chuyển càn khôn.

Thực tế là nhu cầu "thoát ly thực tế" không chỉ giới hạn ở độc giả Hoa ngữ. Truyện tranh siêu anh hùng Mỹ với các nhân vật có sức mạnh siêu nhiên - thậm chí ở tầm vũ trụ - có sức sống bền bỉ trong suốt hàng chục năm qua.

Sự phục hưng của phim siêu anh hùng tại Mỹ - khởi đầu từ Blade (Thợ săn ma cà rồng) năm 1998 - vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Thậm chí Vũ trụ Điện ảnh Marvel và DC Comics đang ngày càng mở rộng với các bom tấn hàng trăm triệu USD.